Yetiştirdikleri lüks çilek ve çeri domateslerle son zamanlarda adını giderek daha sık duyduğumuz ABD merkezli dikey tarım şirketi Oishii, geçen ay B serisi finansman turunu 134 milyon dolar gibi rekor bir yatırımla kapattı. Bu denli büyük bir yatırım, Aerofarms gibi büyük iflasların yaşandığı, yatırımcıların heyecanını büyük oranda yitirdiği bir sektör için yeni bir umut ışığı oldu.Japon telekomünikasyon firması NTT liderliğindeki yatırım turuna Bloom8, McWin Capital Partners, Mizuho Bank, Japan Green Investment Corporation for Carbon Neutrality ve robotik şirketi olan Yaskawa Electric Corporation gibi firmalar da katıldı. Özellikle Yaskawa’nın yatırım yapmış olması önemli çünkü Oishii üretim ve hasat sürecinde robotlardan–ve yapay zekadan– sıkça faydalanan bir girişim.Bu yeni finansman ile Oishii, dağıtım ağını genişletmeyi, güneş enerjisiyle çalışan yeni bir tesis açmayı, robotik alanında güçlenmeyi ve enerji tasarrufunu sağlayacak yeniliklere yatırım yapmayı planlıyor. <img src="https://images.aposto.com/2024/4/4/1714687233107.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.80" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"> </h2><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dikey tarımın anavatanı&nbsp;</h2>Dikey tarım, Japonların 80’li yıllarda geliştirmeye başladığı bir teknoloji. Peki neden Japonya?Bilindiği gibi Japonya adacıklardan oluşan, dağlık bir ülke. Bu yüzden de milyonlarca insanın yaşaması ve düz arazilerde büyük ölçekte tarım yapılması için pek de ideal bir coğrafya değil. Hatta origami adlı kağıt sanatı bile bu yüzden katlama üzerine kurulu. Yani dikey tarım teknolojisinin anavatanının Japonya olması hiç de şaşırtıcı değil. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Oishii’yi benzersiz kılan ne?</h2>Amerika’da 2010’lardan itibaren yükselişe geçen ve birçok yatırımcının gözdesi olan dikey tarım sektörü, bugüne dek teknolojisini geliştirirken genelde bunun yan ürünü olarak yeşillik yetiştiren firmalarla dolup taştı.&nbsp;Tabii paranın bol olduğu dönemde ana hedef, teknolojiyi bir an önce geliştirmek olduğu için de bu yeşilliklerin getirisi çok da önemli değildi. Yeşilliklerin kısa üretim döngüleri sayesinde çok daha hızlı veri toplanıp, sürekli iyileştirmeler yapılabiliyordu. Ancak ne zaman ki bu sektör yatırımcıların gözbebeği olmayı bıraktı, o anda hızlıca iflasa sürüklenen firmalara şahit olduk. Oishii hariç!&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden mi? Aynı döngüyü Japonya, Amerika’dan 10 sene kadar önce yaşadığı için, Oishii kurucuları ABD'de yaşanacak <a fr-original-style="" href="https://agfundernews.com/learning-from-japans-mistakes-oishii-ceo-hasnt-spent-a-dime-on-leafy-greens-as-ultra-premium-strawberries-thrive" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iflasları öngörmüştü</a>.&nbsp;</li></ul>Oishii nedir?&nbsp;2016 yılında kurulan Oishii, dünyanın en büyük “berry” (çilek, çeşitli yemişler, domates) dikey tarım şirketini yaratmak üzere yola çıkan bir girişim. Şu anda Omakase Berry (çilek), Koyo Berry (çilek) ve Rubi domates gibi özel türleri lezzet ve doku açısından en optimize hâlde yetiştirip, ABD’nin New York ve Texas eyaletlerinde bulunan Popup Grocer, FreshDirect ve Whole Foods Market gibi premium kanallarda satışa sunuyorlar.&nbsp;Premium derken, sahiden öyle: Ürünlerinin adet satış fiyatı 5 doları&nbsp;buluyor! Daha doğrusu buluyordu. Artan verimlilik sayesinde bugün adet fiyatını 2,5 dolara kadar indirebilmişler. Market kanallarının yanı sıra özellikle Michelin yıldızlı restoranlar tarafında da iyi bir dağıtım ağları mevcut.&nbsp; <img src="https://images.aposto.com/2024/4/4/1714687116082.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.78" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Oishii'nin CEO'su Hiroki Koga, Jersey City'deki "dünyanın en büyük dikey çilek çiftliği"nde. Japon girişimci Hiroki Koga tarafından kurulan Oishii’yi kurulduğu andan itibaren özel kılan da bu.&nbsp;Neden farklı? Oishii, diğer dikey tarım firmaları gibi tarlada yetişen maruldan biraz daha pahalı bir marul üretip fiyat rekabetine girmektense, berry alanına yönelip, ürünlerini en lezzetli ve en kârlı hâle getirmeye çalışıyor. Üretimde kullandıkları robotlar ve topladıkları dijital veriler sayesinde üretim süreçlerini iyice optimize eden şirket, 2019’dan bu yana aynı alan içerisinde yaptıkları berry üretimini 100 kat artırmış durumda.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dikey tarımın geleceği ve engeller</h2><a fr-original-style="" href="https://www.statista.com/statistics/487666/projection-vertical-farming-market-worldwide/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Statista’nın 2022’de yayımladığı rapora göre</a>, dikey tarım sektörünün 2032 yılına kadar 35,3 milyar dolarlık bir hacme sahip olması bekleniyor.&nbsp;Charleston Sebze Araştırmaları Laboratuvarı’ndan bitki patolojisti Dr. Kai-Shu Ling, dikey tarım teknolojisinin hızla yükselmesine karşın, önümüzdeki 10 sene içerisinde geleneksel tarıma göre halen oldukça küçük bir pazar payına sahip olacağını <a fr-original-style="" href="https://www.climateforesight.eu/articles/is-the-future-of-farming-vertical/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">düşünüyor:</a><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(184, 233, 134); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(184, 233, 134); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Sektörün nasıl ve ne hızda büyüyeceğini kestirmek şu an için zor fakat inanıyorum ki dikey tarım sektörü yaklaşık on sene içerisinde Amerika’daki yeşil yapraklı bitki üretiminin %50’sine; çilek ve domates gibi küçük meyvelerin üretiminin de yaklaşık %5'ine sahip olabilir.” &nbsp;</blockquote>Engeller:&nbsp;Şu an için sektörün önünde enerji verimliliğinden sonra en büyük engel verimsiz tozlaşma. Ne yazık ki arılar dikey tarım alanlarında rahatça gezinemiyor. Kullanılan yapay ışıklar yön duygularını <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/future/article/20230106-what-if-all-our-food-was-grown-in-indoor-vertical-farms" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">köreltiyor</a>. Birçok firmanın yeşillik üretmeye çalışmasının nedeni de bu, çünkü yeşillik üretiminde tozlaşma gerekli değil.&nbsp;Oishii’nin yetiştirdiği çilek ve domatesler ise ya arıya ya da manuel tozlaşmaya muhtaç. Ancak manuel tozlaşma ölçeklenebilir bir şey değil. Bu nedenle Oishii bugün arıları nasıl kullanabileceğine dair yoğun bir AR-GE sürecine girişmiş <a fr-original-style="" href="https://agfundernews.com/learning-from-japans-mistakes-oishii-ceo-hasnt-spent-a-dime-on-leafy-greens-as-ultra-premium-strawberries-thrive" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">durumda</a>.

Pareto Sürdürülebilirlik

Ardı ardına iflaslarla sarsılan dikey tarım firmaları arasında bir tanesi, yakın zamanda aldığı 134 milyon dolarlık rekor yatırımla umut ışığını yaktı. 5 dolarlık çilekleriyle meşhur olan Oishii'nin başarısının sırrı.

Tanesi 5 dolara çilek olur mu? Oishii'ye göre olur 

<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Endonezyalı FinTech Kredivo’ya 270 milyon dolar yatırım</h3>Endonezya ve Vietnam'da kredi ve şimdi al, sonra öde (BNPL) hizmetleri sunan Kredivo, 270 milyon dolar <a fr-original-style="" href="https://techcrunch.com/2023/03/22/kredivo-series-d/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yatırım aldı</a>. D Serisi yatırım turu Mizuho Bank liderliğinde gerçekleşirken Square Peg Capital, Jungle Ventures, Naver Financial Corporation, GMO Venture Partners ve Openspace Ventures diğer katılımcılar oldu.Böylelikle kuruluşundan itibaren aldığı yatırım miktarını 400 milyon dolara çıkaran Kredivo’nun son değerlemesi ise henüz kamuoyuyla paylaşılmadı.Akshay Garg, Umang Rustagi ve Alie Tan tarafından 2016’da kurulduğunu da belirtelim.Kullanıcılara ödemelerini 1 ay sonra faizsiz şekilde yapma olanağı sunan FinTech, ayrıca aylık faizlerle ödemeleri 12 aya kadar bölüyor...

FinTech İstanbul

•Amazon'un 18 binden fazla çalışanını işten çıkaracağı ve işten çıkarmaların büyük ölçüde kurumsal seviyelerden yapılacağı ortaya çıktı. Bunun, Kasım ayında 10 bin kişiyi işten çıkaracağı belirtilen Amazon'un tarihindeki, hatta teknoloji sektöründeki en büyük işten çıkarma olduğu ifade edildi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden: Geçtiğimiz hafta Amazon, DBS Bank ve Mizuho Bank'in de içlerinde olduğu bankalar ile toplamda 8 milyar dolar değerinde teminatsız kredi üzerine anlaşmaya vardığını açıklamıştı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">O sırada:&nbsp;Salesforce'un iş gücünün 8 bin kişiye denk gelen %10'unu işten çıkarmayı ve bazı ofislerini kapatmayı planladığı bildirildi. Yazılım devinin Eş CEO'su Marc Benioff, konu hakkındaki açıklamasında&nbsp;"Bunun sorumluluğunu alıyorum. Pandemide gelirimiz hızla arttı ve çok fazla işe alım yaptık. Şu anda müşterilerimiz satın alma kararlarında daha ölçülü bir yaklaşım izliyor."&nbsp;ifadelerini kullandı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca:&nbsp;South China Morning Post'un haberine göre, TikTok'un Çin merkezli çatı şirketi ByteDance, maliyet düşürme önlemleri kapsamında 2022'nin sonunda birden fazla departmanda yüzlerce çalışanını işten çıkardı.</li></ul>

Pareto

• <a fr-original-style="" href="https://www.wsj.com/articles/amazon-to-lay-off-over-17-000-workers-more-than-first-planned-11672874304" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Amazon</a> 18 binden fazla çalışanını işten çıkarmaya hazırlanıyor. Kasım ayında 10 bin kişiyi işten çıkaracağı belirtilen şirketin CEO'su Andy Jessy bir çalışanın e-posta'yı sızdırmasıyla ortaya çıkan haberi doğrularken işten çıkarmaların büyük ölçüde kurumsal seviyelerden yapılacağı bildirildi. Bu çıkarmanın Amazon'un tarihindeki, hatta teknoloji sektöründeki en büyük işten çıkarma olduğu ifade edildi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;Geçtiğimiz günlerde Amazon, DBS Bank ve Mizuho Bank'in de içlerinde olduğu bankalar ile toplamda 8 milyar dolar değerinde teminatsız kredi üzerine anlaşmaya vardığını açıklamıştı.</li></ul>

Mizuho Bank ile ilgili hikayeler